Znajdź zawartość

Profilowanie geograficzne to jedna z najbardziej fascynujących i skutecznych metod wykorzystywanych w kryminalistyce, która pozwala ścigającym przestępców wytypować lokalizację, w której prawdopodobnie mieszka lub działa seryjny przestępca. Choć ta technika stosowana jest w ściganiu zbrodni od kilku dziesięcioleci, to dopiero od lat 80. XX wieku zyskała uznanie na całym świecie, rewolucjonizując sposób prowadzenia śledztw kryminalnych. W artykule tym przyjrzymy się, jak działa profilowanie geograficzne, jakie są jego zalety, a także jak zmieniło oblicze ścigania przestępców. CZYM JEST PROFILOWANIE GEOGRAFICZNE? Profilowanie geograficzne to technika analizy kryminalnej, która wykorzystuje dane dotyczące lokalizacji zbrodni, by określić, gdzie może mieszkać lub operować sprawca. Podstawowe założenie tej metody polega na tym, że przestępcy, zwłaszcza ci, którzy popełniają seryjne przestępstwa, nie działają losowo. Zamiast tego wybierają miejsca, które znają, w których czują się komfortowo i które są w miarę łatwe do osiągnięcia bez ryzyka schwytania. Profilowanie geograficzne analizuje te wzorce, pomagając w wytypowaniu obszarów, w których przestępca mógłby mieszkać lub przebywać. Jednym z pionierów tej metody był kanadyjski ekspert w dziedzinie kryminalistyki, Kim Rossmo, który w latach 80. XX wieku opracował techniki matematyczne pozwalające na dokładne przewidywanie obszaru działalności przestępcy. Jego prace doprowadziły do powstania zaawansowanego oprogramowania komputerowego, które analizuje dane z miejsc przestępstw i generuje mapy wskazujące najbardziej prawdopodobne lokalizacje przestępcze. Rossmo wprowadził także termin „strefa komfortu”, odnosząc się do obszarów, które przestępcy preferują, ponieważ czują się tam bezpieczni i mają łatwy dostęp do ich zasobów, takich jak dom, praca czy znajomi. JAK DZIAŁA PROFILOWANIE GEOGRAFICZNE? Technika polega na dokładnej analizie przestrzennej miejsc, w których doszło do przestępstw. Zbierane dane obejmują nie tylko współrzędne geograficzne, ale także czas i charakter zbrodni. Celem jest znalezienie wzorców, które mogą wskazać, gdzie sprawca spędza najwięcej czasu, jakie tereny są dla niego znane i gdzie prawdopodobnie się ukrywa. Dzięki takim analizom, profilerzy są w stanie stworzyć tzw. „mapy cieplne”, na których wskazują obszary wysokiego ryzyka, czyli miejsca, które mogą być najbliższe rzeczywistego miejsca zamieszkania sprawcy. Zaawansowane oprogramowanie komputerowe wspiera tę analizę, wykorzystując algorytmy matematyczne i statystyczne. Systemy te pomagają zidentyfikować tzw. „centra przestępcze” – lokalizacje, które wydają się przyciągać przestępców i z których mogą oni łatwo uciekać, pozostając w stosunkowo bezpiecznych obszarach. Systemy komputerowe są w stanie również uwzględniać czynniki zewnętrzne, takie jak ruch drogowy, dostępność transportu publicznego i inne zmienne, które mogą wpływać na decyzje przestępcze. Profilowanie geograficzne czerpie z kilku kluczowych teorii kryminologicznych, które pomagają zrozumieć schematy działania sprawców: Teoria Racjonalnego Wyboru zakłada, że przestępcy podejmują swoje decyzje racjonalnie, biorąc pod uwagę potencjalne zyski i ryzyko. Sprawcy wybierają miejsca, które pozwolą im działać przy minimalnym wysiłku i zmniejszonym ryzyku zatrzymania. W ten sposób ich decyzje o miejscach ataku są przemyślane. Teoria Działań Rutynowych sugeruje, że przestępstwo najprawdopodobniej wydarzy się tam, gdzie występują odpowiednie warunki: zmotywowany sprawca, dostępna ofiara i brak nadzoru. Przestępcy często wybierają ofiary w trakcie swoich codziennych aktywności, jak dojazdy do pracy, zakupy czy spacer. Teoria Wzorców Przestępczych zakłada, że przestrzeń, w której porusza się przestępca, wpływa na jego wybory. Codzienne „ścieżki życia” sprawcy, takie jak trasy między domem a pracą, to strefy, które sprawca zna dobrze, co sprzyja popełnianiu przestępstw. Jednym z najważniejszych narzędzi profilowania jest funkcja oporu przestrzeni, która opiera się na zjawisku, że przestępcy rzadko popełniają przestępstwa bardzo blisko swojego domu. Zamiast tego tworzą tzw. strefę buforową – bezpośrednie otoczenie, w którym nie działają, aby uniknąć wykrycia. Funkcja oporu przestrzeni opisuje zjawisko, w którym liczba przestępstw spada wraz z odległością od znanych sprawcy miejsc, aż do osiągnięcia obszaru, który zapewnia komfort działania, ale jednocześnie oddala od bezpośredniego ryzyka. PROFILOWANIE GEOGRAFICZNE - OGRANICZENIA Profilowanie geograficzne okazuje się szczególnie przydatne w przypadkach seryjnych przestępstw, takich jak morderstwa, podpalenia czy napaści, gdy istnieje wzorzec miejsc ataków. Analiza takich wzorców pozwala na stworzenie „geoprofilu” – mapy prawdopodobnych lokalizacji sprawcy. To narzędzie wspomaga policję, zawężając obszar poszukiwań i skupiając się na miejscach, które są najbliżej codziennej trasy sprawcy. Choć profilowanie geograficzne jest niezwykle użyteczne, ma swoje ograniczenia. Jest mniej skuteczne, gdy sprawca często zmienia lokalizacje lub działa na dużą skalę geograficzną, jak np. w przypadku przestępców mobilnych. Sukces profilu zależy również od dostępności i jakości informacji o dotychczasowych miejscach przestępstw, co wymaga spostrzegawczości i dobrego przygotowania zespołu śledczego. ZASTOSOWANIE PROFILOWANIA GEOGRAFICZNEGO W PRAKTYCE Profilowanie geograficzne okazało się skuteczną techniką w wielu słynnych sprawach kryminalnych, w tym w poszukiwaniach seryjnych morderców. Przykładem jest sprawa Zodiac Killer, seryjnego mordercy działającego w Kalifornii w latach 60. i 70. XX wieku. Dzięki profilowaniu geograficznemu śledczy mogli określić, które obszary były najczęściej odwiedzane przez sprawcę, co pomogło zawęzić pole poszukiwań. Choć sam morderca nigdy nie został złapany, technika ta stanowiła cenne narzędzie w pracy śledczych. Innym przykładem jest sprawa „The Unabomber” (Ted Kaczynski), którego profile geograficzne pomogły w określeniu miejsca, w którym przestępca mógł mieszkać, co ostatecznie doprowadziło do jego aresztowania. Dzięki tej metodzie, śledczy byli w stanie ograniczyć obszar poszukiwań i skoncentrować swoje działania na bardziej obiecujących rejonach, oszczędzając czas i zasoby. Profilowanie geograficzne zrewolucjonizowało podejście do ścigania przestępców, szczególnie w przypadkach seryjnych zbrodni. Dzięki tej technice śledczy są w stanie skupić swoje wysiłki na konkretnych obszarach, zwiększając efektywność dochodzenia. Choć metoda ta nie daje 100% pewności, w wielu przypadkach stanowi nieocenione narzędzie, które pozwala na szybkie zawężenie kręgu podejrzanych i skierowanie działań na obszary, które mają największe prawdopodobieństwo bycia związane z przestępcą. W przyszłości, z rozwojem technologii i analizy danych, profilowanie geograficzne będzie miało jeszcze większe znaczenie w ściganiu przestępców na całym świecie. źródła: Stanisław MORDWA -  PROFILOWANIE GEOGRAFICZNE,  CZYLI WYKORZYSTANIE ANALIZ  PRZESTRZENNYCH DO WYKRYWANIA  SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW https://magazyn-ksp.policja.gov.pl/mag/aktualnosci/126119,Kryminalne-lamiglowki-Profilowanie-geograficzne-w-walce-z-przestepczoscia.html https://en.wikipedia.org/wiki/Geographic_profiling

Analiza pyłkowa, znana również jako palinologia sądowa, to złożona i niezwykle pomocna metoda wykorzystywana w medycynie sądowej do identyfikacji i rozwiązywania spraw kryminalnych. Opiera się ona na badaniu pyłków roślinnych, które mogą zostać przeniesione na odzież, narzędzia, pojazdy czy nawet ciała ofiar i podejrzanych. Każdy gatunek rośliny wytwarza pyłki o unikalnych kształtach i strukturze, co umożliwia ich identyfikację i powiązanie z określonym miejscem geograficznym. JAK DZIAŁA ANALIZA PYŁKOWA? Analiza pyłkowa rozpoczyna się od zebrania próbek z miejsc zbrodni, odzieży ofiar, pojazdów, narzędzi lub innych przedmiotów, które mogą mieć znaczenie w dochodzeniu. Następnie próbki są poddawane procesowi ekstrakcji pyłków. Istnieje kilka metod ekstrakcji, w tym mikroskopowe zbieranie z powierzchni przedmiotów lub używanie specjalnych taśm klejących do zebrania pyłków. Kolejnym krokiem jest identyfikacja i analiza zebranych pyłków przy użyciu mikroskopu świetlnego lub elektronowego. Każdy gatunek rośliny wytwarza charakterystyczne pyłki, które mogą być porównane z bazami danych zawierającymi informacje o pyłkach występujących w różnych regionach geograficznych. Dzięki temu możliwe jest określenie, które gatunki roślin mogły być obecne na badanych przedmiotach lub na ciałach osób związanych z przestępstwem. ZASTOSOWANIE ANALIZY PYŁKOWEJ Lokalizacja miejsca zbrodni: Pyłki roślin mogą dostarczyć informacji na temat lokalizacji, w której doszło do przestępstwa. Jeśli na odzieży ofiary lub podejrzanego znajdą się pyłki charakterystyczne dla określonego obszaru geograficznego, może to wskazywać na miejsce, gdzie miało miejsce zdarzenie. Potwierdzenie alibi lub obecności: Analiza pyłkowa może potwierdzić alibi podejrzanego, jeśli pyłki na jego ubraniu są zgodne z miejscem, gdzie twierdził, że się znajdował. Może również potwierdzić obecność ofiary w konkretnym miejscu przed śmiercią. Śledztwa dotyczące przestępstw przeciwko środowisku: W przypadku przestępstw związanych z ochroną środowiska, analiza pyłkowa może pomóc zidentyfikować, skąd pochodziły nielegalnie ścięte drewno lub inne produkty roślinne. Badania archeologiczne i antropologiczne: Pyłki mogą być również przydatne w badaniach archeologicznych do określenia, jakie gatunki roślin rosły w danym miejscu i czasie historycznym, co może dostarczyć informacji na temat środowiska naturalnego i gospodarki rolniczej w przeszłości. PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ ANALIZY PYŁKOWEJ W Polsce, jednym z najbardziej znanych przypadków wykorzystania palinologii był morderstwo Moniki N., która zaginęła 26 listopada 2003 roku, znane jako zbrodnia nad torfowiskiem. Monika N., 22-letnia krawcowa, miała wsiąść o 16:51 do autobusu PKS do domu, lecz nigdy na niego nie dotarła. Po niepowrotnym zaginięciu, jej mąż rozpoczął poszukiwania, które doprowadziły do tragicznego odkrycia. Około 2 w nocy 27 listopada, pies tropiący odnalazł jej nagie ciało w lesie. Sekcja zwłok wykazała, że Monika N. zmarła w wyniku silnego uderzenia w splot słoneczny oraz została zgwałcona. Podczas dochodzenia miejsca zbrodni, pobrano próbkę gleby z miejsca odnalezienia zwłok i poddano ją analizie palinologicznej. Badania wykazały, że pyłki znalezione na ciele nie pochodziły tylko z miejsca, gdzie znaleziono zwłoki. Dzięki analizie pyłkowej udało się określić dokładne miejsce, w którym sprawca wcześniej próbował ukryć ciało Moniki N. - bagno topolowe. Niestety, mimo prób identyfikacji sprawcy na podstawie pobranych próbek DNA i ustalenia miejsca, gdzie pierwotnie ukryto zwłoki, sprawa pozostała nierozwiązana. PODSUMOWANIE Analiza pyłkowa stanowi nieocenione narzędzie w rękach ekspertów medycyny sądowej i kryminalistyki, umożliwiając precyzyjne określenie miejsc zbrodni, potwierdzenie alibi oraz identyfikację śladowych dowodów w sprawach kryminalnych. Dzięki niej możliwe jest uzyskanie cennych informacji, które mogą być kluczowe dla rozwiązania najtrudniejszych zagadek kryminalnych. Analiza pyłkowa nie tylko przyczynia się do sprawiedliwości, ale również otwiera nowe możliwości badawcze w dziedzinie nauk o środowisku i historii naturalnej. Jej rozwój i wykorzystanie wciąż się rozwijają, co czyni ją niezastąpionym narzędziem w walce ze zbrodnią i badaniach naukowych. źródła: https://en.wikipedia.org/wiki/Forensic_palynology https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/zp/article/view/5481/5014 https://antropogeekblog.wordpress.com/2021/09/15/pylek-pomoze-rozwiazac-zagadke/ za grafike dziekuje @ DAFFI

UWAGA! ARTYKUŁ ZAWIERA DERASTYCZNE ZDJĘCIA OZNACZONE SPOILERAMI! Entomologia sądowa, będąca interdyscyplinarną dziedziną nauki na pograniczu biologii i kryminalistyki, odgrywa kluczową rolę w rozwiązywaniu zagadek kryminalnych. Dzięki zaawansowanej wiedzy o owadach oraz ich cyklach życiowych, entomolodzy sądowi potrafią dostarczyć istotnych dowodów i informacji, które mogą przyczynić się do ustalenia okoliczności śmierci, a także pomóc w rekonstrukcji przebiegu zdarzeń. Entomologia sądowa posiada długą historię. Już w XIII wieku chiński lekarz Song Ci opisał przypadek wykorzystania owadów do wykrycia mordercy. Współczesna entomologia sądowa rozwija się dynamicznie, dostarczając coraz bardziej precyzyjnych metod badawczych i interpretacyjnych. Entomolodzy sądowi, badając obecność i rozwój owadów na miejscu zbrodni, są w stanie precyzyjnie określić czas zgonu, a także zidentyfikować miejsca, w których mogły przebywać zwłoki. Dzięki temu mogą nie tylko potwierdzić lub zaprzeczyć wersji wydarzeń przedstawionej przez świadków czy podejrzanych, ale również wskazać na nowe tropy, które mogą być kluczowe dla śledztwa. Entomologia sądowa obejmuje kilka poddziedzin, które różnią się swoimi zastosowaniami i obszarami badawczymi: Entomologia sądowa w środowisku miejskim: Koncentruje się głównie na infestacjach szkodników w budynkach, ogrodach i innych obszarach miejskich. Jest często używana do oceny skuteczności działań zwalczających szkodniki, ustalania rozmiaru infestacji oraz identyfikowania odpowiedzialnych za infestację, co jest istotne w sporach prawnych, np. między właścicielami nieruchomości a dostawcami usług deratyzacyjnych. Entomologia sądowa produktów przechowywanych: Dotyczy infestacji owadów w żywności komercyjnej, takiej jak zboża, mąka czy pakowane produkty spożywcze. Badania w tej dziedzinie pomagają ustalić gatunki owadów, ocenić stopień infestacji i ustalić źródło problemu, co może mieć znaczenie w prawnych sporach dotyczących jakości żywności. Entomologia sądowo-lekarska: Zajmuje się badaniem owadów na miejscu różnych incydentów, takich jak morderstwa, samobójstwa czy gwałty. Entomolodzy sądowi analizują obecność i rozwój owadów na ciałach ofiar, co pozwala określić czas zgonu, miejsce śmierci oraz może dostarczyć informacji o stosowaniu narkotyków i urazach. Ta dziedzina jest kluczowa w dochodzeniach kryminalnych i może dostarczyć istotnych dowodów w procesach sądowych. *Infestacja - zarażenie, przeniesienie biologicznego czynnika zaraźliwego od nosiciela (człowieka lub zwierzęcia) na wrażliwą osobę lub zwierzę. Wyniki badań entomologicznych mają ogromne znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości. Pozwalają one na: Precyzyjne ustalenie czasu śmierci: Dzięki analizie stadium rozwoju owadów można dokładnie określić czas, który upłynął od momentu śmierci ofiary. Jest to kluczowe w wielu śledztwach, gdzie czas śmierci jest istotnym elementem dochodzenia. Zidentyfikowanie miejsca zbrodni: Analiza obecności określonych gatunków owadów może wskazać, czy zwłoki były przemieszczane. Na przykład, jeśli na ciele ofiary znajdują się owady charakterystyczne dla innego środowiska, może to sugerować, że ciało zostało przeniesione. Określenie okoliczności zbrodni: Specyficzne zachowania owadów mogą dostarczyć wskazówek dotyczących okoliczności zgonu. Na przykład obecność pewnych gatunków owadów może wskazywać na sposób, w jaki doszło do śmierci, czy na obecność substancji chemicznych, takich jak trucizny. Wojsiłki - Były to pierwsze owady, które pojawiły się na zwłokach ofiarowanych do badań (zaobserwowane przez entomolog Natalie Lindgren) w ośrodku nauk sądowych stosowanych w południowo-wschodnim Teksasie w pobliżu Huntsville. Pozostawały na zwłokach przez półtora dnia, przeważając liczebnie w tym okresie. Obecność skorpionów wskazuje zatem, że zwłoki muszą być świeże. Muchy plujki - Kryminalistyczne znaczenie tych much polega na tym, że są to pierwsze owady, które mają kontakt z padliną, ponieważ mają zdolność wyczucia "śmierci" z odległości do dziesięciu mil (16 km). Ścierwica mięsówka - Muchy mięsne, będąc żyworodne, często rodzą młode na zwłokach ludzi i innych zwierząt na każdym etapie rozkładu, od świeżo martwych po wzdęte lub rozkładające się. Muchy z tego gatunku są szczególnie przydatne, ponieważ składają larwy bezpośrednio na rozkładającym się ciele, mają większy, widoczny rozmiar i różnią się aktywnością na różnych etapach rozkładu. Ich głównym ograniczeniem jest jednak brak informacji na temat ich rozmieszczenia geograficznego i cech taksonomicznych. Sernica pospolita - Larwa tej muchy atakuje wędliny, wędzone ryby, sery i rozkładające się zwierzęta. Entomologia sądowa wykorzystuje obecność jej larw do oszacowania daty śmierci szczątków ludzkich, ponieważ zamieszkują w zwłokach dopiero od trzech do sześciu miesięcy po śmierci (kiedy zwłoki wyschną). Chrząszcz Kuskowaty -Niektóre dorosłe osobniki chrząszcza Kuskowatego są wczesnymi gośćmi zwłok i żerują na larwach wszystkich gatunków much, w tym późniejszych larwach much drapieżnych. Składają jaja w zwłokach, a wyłaniające się z nich larwy są także drapieżnikami rozkładającego się ciała. Niektóre gatunki rozwijają się w jaju przez długi czas i są powszechne dopiero w późniejszych stadiach rozkładu. Chrząszcze Kuskowate mogą również rozdzierać poczwarki much , aby przez długi czas utrzymywać się przy zwłokach. Ćmy - Są jednymi z ostatnich zwierząt przyczyniających się do rozkładu zwłok. Dorosłe ćmy składają jaja na padlinie dopiero po tym, jak larwy much miały już na niej swoją obecność. Zbieranie próbek owadów: Na miejscu zbrodni entomolodzy sądowi zbierają próbki owadów z ciała ofiary oraz jego otoczenia. Ważne jest, aby próbki były pobierane w odpowiednich odstępach czasu, co pozwala na monitorowanie rozwoju owadów. Określanie gatunków i stadium rozwoju: Zebrane owady są identyfikowane pod względem gatunkowym, a także określane jest ich stadium rozwoju. To kluczowe, ponieważ różne gatunki owadów pojawiają się na ciele w różnym czasie po śmierci, a każde stadium rozwoju ma określony czas trwania. Analiza warunków środowiskowych: Warunki takie jak temperatura, wilgotność i dostępność światła wpływają na rozwój owadów. Entomolodzy muszą uwzględniać te czynniki, aby dokładnie określić czas śmierci. Badania laboratoryjne: W laboratorium entomolodzy przeprowadzają szczegółowe analizy próbek, porównując je z danymi dotyczącymi rozwoju owadów w kontrolowanych warunkach. Sukcesja owadów w entomologii sądowej odnosi się do uporządkowanego procesu kolonizacji i rozkładu zwłok przez owady. Cykl życiowy owadów obejmuje cztery etapy: jajo, larwę, poczwarkę i dorosłego osobnika, a każdy etap ma unikalne zachowania żywieniowe. W badaniach kryminalistycznych obecność i rozwój owadów dostarczają kluczowych danych do zrozumienia warunków środowiskowych, ruchu ciała i oszacowania odstępu pośmiertnego (PMI). Biorąc pod uwagę, że różne gatunki owadów zamieszkują ciało w określonej kolejności, zrozumienie kolejności owadów jest niezbędne do przewidywania okresu pośmiertnego. Sukcesja owadów przebiega w kilku etapach, z których każdy charakteryzuje się obecnością określonych gatunków owadów oraz zmianami w środowisku i stanie rozkładu ciała: Faza świeża: Pierwsze owady, zwane nekrofagami, zaczynają kolonizować ciało w ciągu kilku godzin od zgonu. Są to zazwyczaj muchówki i muchy, które składają jaja na lub w pobliżu ciała. Ich larwy żywią się tkankami rozkładającymi się ciała. Etap wzdęcia: W tym etapie gazy produkowane podczas rozkładu ciała powodują, że ciało nabiera objętości. Na tym etapie pojawiają się kolejne gatunki owadów, które wykorzystują ten środowisko, jak muchy trumienne. Etap rozkładu: W miarę postępującego rozkładu ciała zmieniają się warunki środowiskowe, co wpływa na skład gatunkowy owadów. W tej fazie pojawiają się owady drapieżne, które wykorzystują padlinę jako źródło pożywienia, jak chrząszcze skórzaste i chrząszcze wędrowne. Faza sucha: W ostatnim etapie ciało wysycha, a pozostają tylko pozostałości szkieletu. Na tym etapie mogą pojawić się owady saprofagiczne, które zasiedlają suche tkanki, jak chrząszcze skórnikowate. zrodla: https://australian.museum/learn/science/decomposition-corpse-fauna/ file:///C:/Users/klusk/Downloads/AMSIK_Art_41483-10%20(1).pdf https://en.wikipedia.org/wiki/Forensic_entomology#The_role_of_insects_in_the_decomposition_processes https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/forensic-entomology

W postępowaniu karnym, zgodnie z zasadą prawdy materialnej, kluczową podstawą wszelkich rozstrzygnięć są prawdziwe ustalenia faktyczne. Celem tego procesu jest ustalenie rzeczywistego przebiegu zdarzenia będącego przedmiotem postępowania karnego. Wykorzystanie technik kryminalistycznych oraz prawidłowo przeprowadzone dowody mają na celu ujawnienie faktycznego zachowania przestępczego sprawców. Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze starają się ustalić rzeczywiste zdarzenie, m.in. czy miejsce znalezienia zwłok jest miejscem zgonu danej osoby oraz czy śmierć jest wynikiem samobójstwa, zabójstwa czy nieszczęśliwego wypadku. Sprawca zabójstwa często usuwa zwłoki z miejsca przestępstwa, podejmując działania utrudniające ustalenie tożsamości denata, takie jak zatarcie śladów zbrodni poprzez zakopanie, rozkawałkowanie, zamurowanie, spalenie czy zatopienie ciała. Zbrodnicze pozbawienie życia może być zamaskowane jako samobójstwo, co stanowi znaczną część wszystkich zabójstw. Kodeks karny przewiduje surowe kary dla sprawców zabójstwa. Upozorowanie samobójstwa polega na ukryciu prawdziwej przyczyny śmierci poprzez stworzenie pozorów samobójstwa. W niektórych przypadkach można także upozorować samobójstwo na zabójstwo w celu szkodzenia drugiej osobie po jej śmierci. W procesie dochodzeniowym należy uwzględnić wszelkie okoliczności śmierci gwałtownej, unikając wysuwania rzadkich i nietypowych wniosków. Sprawcy mogą fałszować listy pożegnalne, pozostawiać narzędzia zbrodni przy zwłokach i spreparować okoliczności samobójstwa w celu zatuszowania zabójstwa. Ostateczne ustalenie przyczyny śmierci, czasu zgonu i istotnych okoliczności leży w gestii opinii sądowo-lekarskiej po przeprowadzeniu sekcji zwłok. Śmierć gwałtowna zawsze stawia przed biegłym lekarzem szereg trudności, zwłaszcza gdy chodzi o rozróżnienie pomiędzy przypadkiem samobójstwa a zabójstwa. W sytuacjach, gdzie nie ma wyraźnych śladów walki na zwłokach, biegły lekarz musi oprzeć swoje ustalenia na różnych okolicznościach, aby wyjaśnić, co było przyczyną nagłego zgonu. Jednym z kluczowych elementów analizy jest odległość, z jakiej został wykonany strzał, szczególnie w przypadku śmierci związanej z postrzałem. W przypadku samobójstwa otwór wlotowy pocisku charakteryzuje się strzałem bezwzględnego przystawienia lub bezpośredniego (20–30 cm). Ten fakt może być potwierdzony przez obecność czerwonego zabarwienia krwi i mięśni, znane jako objaw Paltauffa. Analiza strzału z bliska może ujawnić na ubraniu lub ciele różne ślady, takie jak gazy wybuchowe, sadza czy drobiny prochu, co jest ważnym elementem w ustalaniu okoliczności śmierci. Strzały samobójcze, zwłaszcza te w okolice głowy, mogą pozostawić charakterystyczne ślady, takie jak kierunek kanału postrzałowego czy specyficzne uszkodzenia tkanek. Warto zauważyć, że w przypadku samobójstw strzały w różne obszary ciała mogą wykazywać różne cechy. Przykładowo, strzał w jamę ustną może prowadzić do charakterystycznych uszkodzeń, takich jak podbiegnięcia krwawe i drobne pęknięcia spowodowane uwolnieniem gazów podczas strzału. Analiza ran postrzałowych jest kluczowym elementem w procesie ustalania przyczyny śmierci gwałtownej. Otwory wlotowe w samobójstwach często umiejscawiają się blisko siebie, a kanały biegną równolegle, co odróżnia je od przypadków zabójstw. Współczesne warunki rzadko prowadzą do samobójstw z broni długiej, co jest związane z trudniejszym dostępem do tego rodzaju broni. Rany zadane bronią białą stanowią tragiczne zdarzenia, często związane z samobójstwem lub zbrodnią. W medycynie sądowej i kryminalistyce istnieje wiele aspektów, które pomagają zrozumieć, czy dana śmierć była wynikiem samookaleczenia czy działania innej osoby. Podział ran zadanych bronią białą obejmuje cztery główne rodzaje: rany kłute, cięte, rąbane oraz rany powstałe w wyniku zabiegów leczniczych lub diagnostycznych. Znaczna część samobójstw z użyciem ostrej broni to rany cięte, zwykle zadawane nożem, kawałkiem plastiku, szkła lub metalu. Charakterystyczne dla nich są proste brzegi, brak podbiegnięć krwawych czy mostków łącznotkankowych, które są typowe dla ran tępych narzędzi. W analizie rany ciętej istotną rolę odgrywa prawo lub leworęczność ofiary. W przypadku samobójstwa kierunek cięcia na szyi jest charakterystyczny, co pozwala na odróżnienie go od zabójstwa. Również miejsce zadanej rany na ciele może dostarczyć informacji o sprawcy - na przykład rzeźnik zadający ranę szyi zwierzęcia stosuje specyficzny sposób cięcia. Przyjrzenie się ranom ciętym pod kątem krwawienia i śladów na rękach zmarłego jest kluczowe w ustalaniu, czy były one wynikiem własnej akcji czy działania innej osoby. Czasami jednak, szczególnie w przypadku samobójstw, ofiara może bronić się przed napastnikiem, co pozostawia ślady na dłoniach. Samobójstwo za pomocą przecięcia żył to kolejny scenariusz. Zazwyczaj lokalizuje się je w okolicach lewego nadgarstka, co wynika z praworęczności osób popełniających samookaleczenie. Analiza miejsc i głębokości nacięć może dostarczyć informacji o intencjach i przeżyciach psychicznych osoby zadającej sobie krzywdę. Rzadziej występują samobójstwa z wykorzystaniem ran ciętych powłok brzusznych. Oceniając je, należy uwzględnić nie tylko wygląd rany, ale również ślady krwi na ubraniu oraz miejsce znalezienia zwłok. Często w przypadku samobójstwa obecne są nietypowe plamy krwi, wynikające z gwałtownego wykrwawienia. Rany kłute, zazwyczaj zadawane narzędziami kończystymi i najczęściej spotykane w okolicach serca, stanowią mniej powszechny sposób popełnienia samobójstwa. Analiza liczby i głębokości ran może sugerować, czy doszło do samookaleczenia czy zbrodni. Diagnoza wypadków drogowych, szczególnie tych z tragicznym skutkiem, wymaga spersonalizowanego podejścia do każdej sprawy. Badanie incydentów obejmujących zarówno nieszczęśliwe wypadki, jak i przypadki samobójstw spowodowanych przejechaniem przez różne pojazdy mechaniczne, stanowi wyzwanie, dla którego konieczne jest zastosowanie różnorodnych technik i metod w celu ustalenia prawdy. W przypadku, gdy techniki kryminalistyczne nie są w stanie dostarczyć jednoznacznej wersji zdarzeń, kluczową rolę odgrywa ekspertyza medyczno-sądowa. Najczęstsze przypadki samobójstw dotyczą sytuacji, gdy osoba rzuca się pod pociąg. Wówczas samobójca zazwyczaj kładzie się na torach przed nadjeżdżającym składem, co powoduje charakterystyczne obrażenia, takie jak obcięcie głowy, a czasami także stóp. W przypadku, gdy samobójca rzuca się przed nadjeżdżający pociąg, obrażenia obejmują całe ciało, skutkując rozległymi uszkodzeniami kończyn, czaszki, a nawet przecięciem ciała na pół. Inne scenariusze obejmują wyskakiwanie z jadącego pociągu, co prowadzi do różnorodnych obrażeń, takich jak zgruchotanie kości kończyn, rozszarpanie tułowia, stłuczenia spowodowane upadkiem na ziemię, uszkodzenia narządów wewnętrznych, a także liczne sińce, otarcia i rozdarcia naskórka. W niektórych przypadkach samobójca może stać na torach, czekając na zderzenie z nadjeżdżającym pociągiem. W wyniku takiego zderzenia na ciele denata występują różnorodne obrażenia, takie jak przecięcie ciała na pół, pogruchotane kości kończyn górnych i dolnych, uszkodzenia narządów wewnętrznych, rozległe obrażenia kości czaszki i mózgu, a także otarcia, zadrapania i sińce na naskórku. Dokonanie przestępstwa w postaci rzucenia ofiary pod koła pociągu może przybrać różne formy, takie jak niespodziewane pchnięcie pod nadjeżdżający skład, wyrzucenie z jadącego pociągu, po uprzednim obezwładnieniu lub doprowadzeniu do stanu nieprzytomności położenie ofiary na tory kolejowe, czy po uprzednim stoczeniu walki rzucenie ofiary pod koła nadjeżdżającego pociągu. W przypadku nieszczęśliwych wypadków, obrażenia na ciele denata przypominają te występujące przy samobójstwach. Niemniej jednak, brak obcięcia głowy stanowi istotną różnicę. Niekiedy zwłoki są podrzucane na tory kolejowe w celu zmanipulowania miejscem zdarzenia i upozorowania samobójstwa. Warto podkreślić, że medycy sądowi starają się poznać pierwotną przyczynę śmierci poprzez szczegółową analizę miejsc znalezienia zwłok, śladów krwi (obfitość, rozmieszczenie, charakter plam krwi), ułożenia zwłok oraz okoliczności sprawy. Stwierdzenie okoliczności zgonów związanych z upadkiem z wysokości stanowi jedno z najbardziej trudnych zadań. Czy miało to miejsce w wyniku samobójstwa, zabójstwa, czy też tragicznego wypadku, obrażenia na ciele są zazwyczaj identyczne. W przypadku samobójców, wysokie obiekty, takie jak mosty, dachy budynków czy okna na ostatnich piętrach, stanowią często wybrane miejsca do popełnienia samobójstwa. Konsekwencje takiego aktu są rozległe, obejmując uszkodzenia kości, narządów wewnętrznych, pęknięcia kości czaszki, miednicy, kończyn, a także pęknięcia lub oderwanie od naczyń serca, uszkodzenia płuc i wątroby. Charakter obrażeń jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak podłoże i wysokość upadku. W przypadku kamienistego lub szutrowego terenu, skóra ulega znacznym uszkodzeniom. Natomiast na płaskich powierzchniach, takich jak asfalt czy beton, zewnętrzne obrażenia naskórne mogą być minimalne, a główne uszkodzenia występują w obrębie kośćca i narządów wewnętrznych. W przypadku nieszczęśliwych wypadków z upadkiem z wysokości w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych lub zaniedbania należytej staranności, niezbędne staje się badanie obecności substancji psychoaktywnych i alkoholu we krwi. Zabójstwa poprzez wypchnięcie z wysokości są rzadziej spotykane niż samobójstwa. Zazwyczaj następuje to po stoczeniu walki i wyrzuceniu ofiary przez okno. Charakterystyczne dla tej sytuacji są zadrapania, ślady naskórka pod paznokciami, a czasem także wyszarpane włosy sprawcy. Analiza zwłok ofiary w przypadku wypchnięcia z wysokości nie zawsze wykazuje ślady wskazujące na obecność drugiej osoby, co utrudnia ustalenie, czy doszło do przestępstwa. Obecność innych ran, takich jak postrzałowe, cięte, rąbane czy kłute, nie wyklucza jednoznacznie samobójstwa. Przykłady samobójstw kombinowanych, gdzie samobójca zadaje sobie ranę lub strzał, a następnie skacze z budynku, potwierdzają trudność w jednoznacznym zaklasyfikowaniu zgonu. W przypadku podejrzeń o zabójstwo, szczególnie gdy ofiara została wcześniej postrzelona, konieczna jest pełna analiza miejsca zdarzenia, uwzględniająca wszelkie istotne okoliczności, takie jak podłoże, odległość od ściany, uszkodzenia ciała i potencjalne elementy otoczenia, które mogły wpłynąć na przebieg zdarzenia. Najrzadszym sposobem popełnienia samobójstwa jest porażenie się prądem elektrycznym. Pomimo że energia elektryczna jest rozpowszechniona w każdym domostwie i wykorzystywana do życia codziennego, to jednak incydentalnie ma miejsce samobójstwo przy użyciu prądu elektrycznego. Samobójcy częściej wybierają inne sposoby pozbawienia się życia, takie jak otrucie, skok z wysokości czy powieszenie. Niemniej jednak należy wspomnieć o sposobie, w jaki tego dokonują. Samobójca własną ręką dotyka przewodników elektrycznych (np. wspinając się na słup wysokiego napięcia) bądź uwiązuje do drutu kamień lub cegłę i zarzuca na przewody wysokiego napięcia, trzymając jednocześnie drugi koniec drutu w drugiej ręce. Był przypadek, kiedy samobójca owinął się metalowym drutem, po czym włączył go do sieci elektrycznej. Ustalenie, czy doszło do popełnienia zabójstwa, czy samobójstwa, z reguły nie nasuwa trudności. Jeżeli ciało denata lub jedynie jego ręka są owinięte drutem, świadczy to o samobójstwie. Jednakże wykazanie, czy był to nieszczęśliwy wypadek, w szczególności gdy denat leżący w wannie z wodą został porażony prądem na skutek wrzucenia do niej podłączonego do sieci zasilającej urządzenia elektrycznego, nastręcza pewnych trudności. W tej sytuacji nie pozostaną oparzenia, dodatkowo jeżeli urządzenie zostanie usunięte przez sprawcę, przyczyna śmierci może być ustalona niepoprawnie. W tym przypadku należy przeanalizować dodatkowe okoliczności sprawy, tj. listy, historię choroby denata. Porażenia prądem podczas brania kąpieli wskutek nieszczęśliwego wypadku czy też zabójstwa stają się coraz rzadsze, ponieważ nastąpiło upowszechnienie niskonapięciowych różnicowoprądowych włączników przeciwporażeniowych. Po dotknięciu przewodu elektrycznego przez osobę nieuziemioną obwód elektryczny zostaje przerwany przez urządzenie. Należy wspomnieć, iż w zdecydowanej większości zgony spowodowane porażeniem prądem elektrycznym to nieszczęśliwe wypadki. Zazwyczaj przyczyną jest zetknięcie się z niesprawnym urządzeniem elektrycznym. Co więcej, porażenia prądem mogą być spowodowane przypadkowym kontaktem z linią wysokiego napięcia, np. przy użyciu narzędzia o dużej wysokości, latawcem bądź po prostu nieumyślnym dotknięciem przewodów elektrycznych. grafike wykonał homik @ cutekinia dziekuje!! <33

Cześć! W artykule są poruszane kwestie, które dla osób ze słabą kondycją psychiczną albo po traumatycznych, podobnych przejściach, mogą być bardzo dołujące i nieprzyjemne. Jeśli więc nie czujesz się na siłach czytać o takich rzeczach, odpuść sobie ten artykuł. Temat nie przedstawia pełnego opisu stosowania lingwistyki kryminalnej a propos listów samobójczych, jest to tylko jedynie muśnięcie tego motywu. Artykuł jest napisany w celach edukacyjnych, nie używajcie informacji stąd do jakiś niecnych czynów. (Nie żebym myślała, że ktoś z was chce kogoś zabić i napisać za niego list pożegnalny). Miłego czytania! Moje zdziwienie było naprawdę bardzo wielkie kiedy uświadomiono mi, że główny bohater serialu You, Joe Goldberg, powinien być już dawno w serialowym więzieniu, ponieważ nikt by się nie nabrał na jego upozorowane samobójstwa swoich ofiar. A tak na serio, szacuje się, że około 5% ludzi, którzy popełniają samobójstwo zostawiają swoje listy samobójcze. Jednak czy jest to na tyle grupa reprezentatywna aby móc wyciągać jakiekolwiek wnioski nt. całej grupy osób, które popełniają samobójstwo? Dodatkowo listy samobójcze nie dają nam realnych informacji oraz przyczyn podjęcia takiego zachowania. To dlatego, ponieważ udowodniono, że osoba, która pisze taki list jest w takim stanie, że nie jest w stanie ocenić realnych czynników, które ją do tego doprowadziły. Problem z badaniem takich listów jest taki, że z oczywistych względów możemy badać tylko listy, które udało nam się ujawnić. Jednak często zdarza się, że rodzina i bliscy osoby, która taki list napisała, ukrywają go lub wręcz usuwają. Powodem takich działań może być ostatnia wola autora listu, który prosił aby nie przekazywać listu w ręce policji albo zatytułował go do jednego, szczególnego adresata, który jako jedyny ma mieć wgląd do treści listu. Lingwistyka kryminalistyczna zajmuje się badaniem listów prawdziwych, fałszywych (podrobionych) jak i symulowanych. Co najważniejsze, między tymi 3 rodzajami listów samobójczych są wyraźne różnice językowe. Listy pożegnalne powstają w specyficznym kontekście, gdzie warunki pisania mają istotny wpływ na jakość tekstu. Sytuacja emocjonalna, czas, miejsce czy nawet wpływ substancji psychoaktywnych są istotnymi czynnikami. Co potwierdzają zapisy: – „Przepraszam za błedy i pismo / lecz nie moge się opanować pisząc ten list. / Ręce mi drżą ze zgryzoty.”; – „Przepraszam za Pismo.”; – „Sorka za ortografię i pismo, ale nieco zdenerwowany jestem, gdy to piszę:”; – „Napewno piszę trochę nieładnie bo to przecież przed wielką tragedią na którą ja chcę się odważyć.”; – „PRZEPRASZAM ZA BAZGROŁY ALE / BARDZO TRUDNO JEST PISAĆ NA KOLANIE”; – „zasypiam robi mi się słabo to nie / moje pismo niewiem czy odlatuję.” Autorzy często wyrażają trudności związane z emocjami, co jest widoczne w błędach i poprawkach w tekście. Często podkreślają, że piszą w trudnych okolicznościach, co wpływa na czytelność. Poprawki w tekście, podobne do autokorekty w mowie, są wprowadzane przez autora w trakcie pisania lub podczas ponownego czytania. Monitorowanie mowy w materiałach korpusowych obejmuje poprawki literowe, skreślenia i dodatki między słowami. Czytelność tekstu jest określana za pomocą znaczników w trakcie transkrypcji, a nieczytelność zazwyczaj wynika z niewyraźnego pisma lub specyficznych okoliczności pisania, takich jak alkohol czy ból. Warto zauważyć, że nieczytelność i błędy graficzne w pisanych listach są często poza kontrolą autora, wynikające z sytuacji życiowych czy emocji. Te elementy wpływają na odbiór dokumentu, a analiza stopnia czytelności pozwala zrozumieć wpływy różnych czynników, takich jak metoda samobójstwa, alkohol czy wybór podłoża. Na czym więc lingwistycy kryminalistyczni skupiają swoja uwagę intepretując listy pożegnalne? Wyróżnienia graficzne Listy pożegnalne często zawierają liczne elementy graficzne, takie jak zwielokrotnione znaki interpunkcyjne oraz stosowanie wytłuszczeń, kapitalików i kursywy. Analiza danych korpusowych ukazuje istotną cechę prawdziwych listów pożegnalnych: obecność wyróżnień graficznych, która stanowi 36,97% ogólnej liczby cech, przy czym w listach symulowanych wynosi to tylko 13,92%, a w sfałszowanych 11,11%. Podobne różnice zachodzą w przypadku wykorzystania rysunków, które pojawiają się jedynie w autentycznych listach. Warto zauważyć, że te cechy graficzne są istotne dla identyfikacji autora, a ich różne formy i kombinacje charakteryzują charakter pisma. Analiza zebranych tekstów pokazuje, że autorzy, wprowadzając określony sposób wyróżniania graficznego, konsekwentnie go używają, trzymając się jednego środka lub łącząc go w powtarzalne grupy, np (wykrzyknik, wytłuszczenie, podkreślenie) Wyróżnienia w części zasadniczej tekstu List pożegnalny, będący osobistym dokumentem, wykorzystuje środki komunikacji bliskie mowie w celu przekazywania treści. Akcentuje i wyróżnia pewne elementy wypowiedzi, co w mowie osiągane jest poprzez akcent zdaniowy, prozodyczne środki (pauzy, głośność, tempo, modulacja głosu) oraz niewerbalne elementy (gesty, mimika). W tekście pisemnym, takim jak list pożegnalny, środki te zastępowane są wzmocnieniami leksykalnymi, szykiem zdania, środkami graficznymi oraz interpunkcją emocjonalną. Do graficznych sposobów wyróżniania tekstu w listach pożegnalnych należą m.in. użycie drukowanych liter, wytłuszczenia, podkreślenia jednokrotne i wielokrotne, oraz zwiększenie rozmiaru pisma. Często te środki są wzmacniane poprzez ich łączenie oraz zastosowanie interpunkcji, co nadaje wyrazistego charakteru w zapisie, na przykład poprzez kumulację środków, np. ZAWSZE!!! Wyróżnienia w ramie tekstu List pożegnalny, jako zapisany tekst, wymaga od autorów zaznaczenia początku i końca treści. Dzięki środkom graficznym nadawcy oddzielają ramę tekstu, gdzie z jednej strony umieszczają datę, tytuł czy nagłówek (ryc. 3), a z drugiej formułę kończącą, podpis (ryc. 4) czy postscriptum. Te elementy na początku i na końcu tekstu zawierają kluczowe informacje dla odbiorcy listu. Nawet bez czytania całości można dowiedzieć się, do kogo skierowane jest pismo i kto jest jego autorem. W końcowej części tekstu mogą się również pojawić powtórzenia informacji uznawanych przez nadawcę za kluczowe. Substancja graficzna pisma – porównanie między korpusami Najwięcej różnic związanych z aspektem graficznym pisma występuje między korpusem listów prawdziwych a korpusem listów sfałszowanych. W przypadku listów prawdziwych w PKLP można zauważyć więcej błędów graficznych, fragmentów nieczytelnych oraz akapitów dodanych poza tekstem głównym i wstawek. Natomiast w SLF przeważają skreślenia oraz korekty autorskie. Większa liczba poprawek w sfałszowanych listach wynika prawdopodobnie z intensywniejszej koncentracji na procesie pisania oraz konieczności konstruowania treści, której celem jest odbicie sytuacji rzeczywistej nadawcy. W listach sfałszowanych zapisy nieczytelne są mniej liczne, co sugeruje, że autorom bardziej zależało na przekazaniu klarownej informacji odbiorcy, niż na indywidualnych cechach pisma. Warto zauważyć, że osoby fałszujące w badaniach ankietowych rzadko starają się naśladować pismo rzeczywistego nadawcy, unikając prób naśladowania jego cech, takich jak wiek czy płeć. Typy błędów, na które zwracają uwagę lingwistycy kryminalni w interpretacjach listów pożegnalnych Wydzielanie jednostek tekstu Dzięki zdolności słuchu fonematycznego, mówiący jest w stanie wyróżnić wyrazy z potoku mowy, które następnie zapisuje. Piszący, kierując się zasadą fonetyczną, odzwierciedla sposób mówienia w ortografii. W listach pożegnalnych często zdarza się łączenie zarówno proklityków, jak i enklityków, które zyskują jednolity akcent, oraz proklityków, wskutek zetknięcia się z akcentem. Przykłady to: zemną, domnie, dlamnie, namnie, nawas, wnas, owas, znim, odemnie, bezemnie, przedemną, aja, apoza, nieda, niema, niedaj, nieznam, niepłać, niemogę, niewiem, niechcę, niewytrzymałem, nieukładało, niemówiłem, nienapisałem, wogóle, napewno. Stosunkowo rzadkim błędem, ale dzięki temu bardziej charakterystycznym, jest rozdzielanie wyrazów w miejscu złożenia, np. niepełno sprawny, jakiego kol wiek Wielkie litery Niestety, niektórzy autorzy listów pożegnalnych nie stosują w ogóle znaków interpunkcyjnych, co może być uwarunkowane kompetencją językową, ale w analizowanych tekstach także stanem emocjonalnym piszącego. Czasami mimo braku kropki na końcu wypowiedzenia kolejne zdanie rozpoczyna się jednak wielką literą, ale bywa i tak, że w tekście nie ma żadnych śladów granic poszczególnych wypowiedzeń. Taki sposób zapisu może być jedynie skomentowany w ogólnej ocenie listu. Nie zawsze nawet możliwe jest bowiem wskazanie wszystkich miejsc rozpoczęcia wypowiedzi, w których powinny pojawić się wielkie litery, czyli nie da się też w prosty sposób ustalić liczby tego typu błędów. W materiale korpusowym można zauważyć kilka stosowanych przez autorów możliwości: – piszący w ogóle nie stosuje wielkich liter ze względów uczuciowych i grzecznościowych w wyrazach nazywających odbiorców; – wielkie litery pojawiają się tylko na początku niektórych wyrazów, np. Ty, Ciebie, Tobie – ale – was, wami; mama, wnuki, ale Zięciowie, Żona; – wielkie litery pojawiają się w wyrazach określających osoby w ramie tekstu, np. w formule powitalnej, formule finalnej, a w tekście te same wyrazy zapisywane są małymi literami; – wielkie i małe litery stosowane są sporadycznie na początku zaimków, przymiotników i rzeczowników odnoszących się do odbiorcy i jego bliskich. Ponadto w listach zwraca się uwagę na: - błędy ortograficzne, - zapis samogłosek ustnych (kochom, mioł), - zapis j, ji (mojim, mojm, niczyjimi), - zapis miękkości (zile, dzieći), - literówki - i wiele, wiele innych błędów, których wam oszczędzę. Podsumowując, o stopniu poprawności pisowni w analizowanych korpusach świadczy ilość koniecznych interwencji edytorskich. Listy symulowane (SLS) wykazują najmniejszą liczbę korekt (43,04%), nieco więcej jest w przypadku list sfałszowanych (50,43%), natomiast najwięcej interwencji edytorskich wymagały listy prawdziwe (79,80%), pisane w trudnych sytuacjach emocjonalnych przez osoby o niższym poziomie wykształcenia. Widoczne są znaczące różnice w poprawności pisowni między korpusem listów prawdziwych a listów symulowanych, co jest wynikiem różnic w poziomie wykształcenia autorów. Pomimo podobnego poziomu wykształcenia autorów listów sfałszowanych i symulowanych, listy sfałszowane wymagają więcej interwencji edytorskich. Może to sugerować, że różnice między subkorpusami wynikają raczej z prób fałszowania w jednym zbiorze tekstów niż z różnic w kompetencjach językowych nadawców. Nie można zapomnieć również o skreśleniach i poprawkach w listach pożegnalnych. Skreślenia, które wystąpiły w korpusie listów prawdziwych 264 razy (co stanowi 19,55% dokumentów), mimo że są wyraźnym śladem graficznym, to bardziej zbliżają listy pożegnalne do tekstów mówionych niż do pisanych. Ich obecność jest bowiem spowodowana najczęściej zmianą toku myślenia, która przejawia się np. w zmianie decyzji co do użycia kolejnego wyrazu, lub też przypominającym sytuację mówienia falstartem. Korekta autorska oznaczana jest w korpusie nie pod względem sposobu jej wprowadzania, ale liczby poprawek. Odchylenia te wystąpiły w korpusie listów prawdziwych 642 razy w 235 dokumentach u 235 autorów (48,5%). Odzwierciedlają one przede wszystkim proces pisania, ale ich liczba w poszczególnych tekstach może też świadczyć o wysiłku, jaki sprawia nadawcy korzystanie z pisma. Niektórym skreśleniom towarzyszą dopiski autora w formie nadpisania, wprowadzające do tekstu nowy element, który zastępuje to, co zostało wykreślone. Ważną i kluczową kwestią w analizowaniu listów samobójczych jest również interpunkcja emocjonalna. Wielokropek, który obejmuje od dwóch do kilkunastu kropek (czasami przechodząc w wykropkowanie), pełni funkcje nie tylko prozodyczne, zaznaczając się szczególnie, gdy umieszczony jest na końcu wypowiedzenia, ale także oddaje nastrój piszącego, choć trudno precyzyjnie przypisać mu konkretne emocje. W związku z tym, wielokropek często kojarzy się z rozczarowaniem, ironią, komizmem, stylistycznym zgrzytem lub ogólnie - ekspresją negatywną, szczególnie wyrażając żal. W kontekście tworzenia listu pożegnalnego, wielokropek wyraźnie kojarzy się ze smutkiem, rozczarowaniem, żalem lub bezradnością, co często podkreśla kontekst leksykalny w tekście. Przykłady takiego użycia wielokropka można znaleźć, gdy powtarza się on wielokrotnie w jednym tekście, stanowi jedyny znak interpunkcyjny lub zajmuje pozycje nie zawsze zależne od struktury zdania. Spośród innych znaków interpunkcyjnych mających funkcję emocjonalno-stylistyczną, należy wymienić użycie pytajnika. W pytaniach retorycznych pełni on rolę bardziej znaku emocji niż konturu prozodycznego wypowiedzenia, gdyż zakłada się, że pod pozornym pytaniem kryje się stwierdzenie z zaprzeczeniem. Na przykład, pytanie retoryczne "Jedna robota, druga, następna / i co mi los daje w zamian?" można zinterpretować jako 'i nic mi los nie daje w zamian'. W miejscach, gdzie pytajnik nie jest używany jako znak zapytania, sygnalizuje inne aspekty, takie jak oburzenie, absurdalność treści czy niepewność. Przykłady obejmują wyrażenia oburzenia, jak w zdaniu "nie byłem Ci wrogiem, lecz jesteś przemądrzałą GUWNIARĄ, która lubi dobrze się bawić, w dodatku czyimiś uczuciami?" czy też absurdalności treści, jak w zdaniu "wiem, że cierpiałeś, nie wiem dlaczego to robiłem, byłem głupi przez proszom????". Pytajnik może także sygnalizować niepewność, jak w przypadku wyrażenia "podpis – Twój??". Zwykle wykrzyknik towarzyszy aktom mowy o pozytywnym lub neutralnym wydźwięku emocjonalnym, zdobiąc wyrażenia miłości (np.: "Kocham Cię!"; "Mamo, kocham Cię!"), instrukcje (np.: "Sprzedaj!!! – Zabezpiecz się"; "Na koniec załatw orkiestrę!"), przeprosiny, podziękowania, pożegnania (np.: "Mamo, Tato -----! Przepraszam!"; "Wybacz!"; "Dzięki!"; "Żegnajcie!") oraz wyznania (np.: "Jest mi tak bardzo ciężko!"; "Nie potrafię dalej tak żyć!"). Akty negatywne zakończone wykrzyknikiem są stosunkowo rzadkie (np.: "Nie nawidzę siebie a w ogóle wszystkich!"; "To są pieniądze, które miały mi starczyć do końca życia! Starczyły!"). Chociaż jedynie analiza leksykalna może precyzyjnie określić, jakie dokładnie emocje wprowadza do tekstu wykrzyknik, to jednak wielokrotne jego użycie wyraźnie wskazuje na siłę emocji piszącego. W listach pożegnalnych zauważamy często zestawienia wielu wykrzykników (nawet dziesięć: "Siema Wam!!!!!!!!!!"; "Dziadek!!!!! Błagam!!!!!"), co stanowi wyraźny ślad emfazy w tekście. Funkcję emocjonalną pełni także zestawienie znaku interpunkcyjnego, jakim jest wykrzyknik z rysunkiem serca, które również często pojawia się w listach jako osobny element. Ciekawym sposobem wyrażania emocji w stosunkowo niewielkim odsetku listów pożegnalnych (4,63%) jest używanie emotikonów, które rozszerzają repertuar znaków interpunkcyjnych. Emotikony przeniesione zostały z korespondencji internetowej do listów prywatnych, a w analizowanym materiale korpusowym pojawiają się głównie w tekstach młodszych nadawców (15–35 lat). Emotikony skonstruowane są z symboli interpunkcyjnych, czasem z dodatkową gwiazdką, bądź tworzą pełne rysunki twarzy, uwydatniając tym samym emocje nadawcy, które w bezpośredniej komunikacji wyrażane są za pomocą sygnałów niewerbalnych. Emotikony zazwyczaj umieszczane są w końcowej części listu, uzupełniając formułę końcową lub podpis. Większość z nich wyraża pozytywne emocje, takie jak uśmiech – :), ☺, pocałunek – :**, przy czym tylko nieliczne (około 2%) sygnalizują smutek lub niezadowolenie – :(, lub też inne uczucia, np.: "Nie lubię robali :P:P". Podobnie jak w przypadku znaków interpunkcyjnych, w listach pożegnalnych, emotikony przekazują intensywność emocji poprzez ich zwielokrotnienie, na przykład powtarzanie jednego z elementów znaku: "chce, żebyście się cieszyli a nie smucili :))); lub powtórzenie całego emotikonu: ":** :*" Porównanie interpunkcji: listy prawdziwe, listy symulowane, listy fałszywe Analiza częstości znaków interpunkcyjnych w badanym materiale wyraźnie wskazuje na różnice w interpunkcji między listami prawdziwymi, a listami symulowanymi i fałszywymi. O ile najczęściej używane znaki, takie jak kropka i przecinek, zajmują zawsze najwyższe miejsce w tabeli, to kolejne znaki różnią się już pod względem umiejscowienia i znaczenia. Większa liczba przecinków w listach symulowanych związana jest z większą złożonością struktur składniowych w tym korpusie, gdyż przecinek jest często stosowany jako znak oddzielający. Natomiast obecność myślników, nawiasów i dwukropków w listach prawdziwych wynika z różnych funkcji tych znaków, a emocjonalność listów ujawnia się poprzez częste użycie wykrzyknika (PKLP). Porównanie interpunkcji w trzech korpusach wykazuje także znaczną przewagę zwielokrotnień i zestawień znaków interpunkcyjnych w listach prawdziwych (85) w porównaniu do listów symulowanych (5) czy sfałszowanych (4). Jak możecie zauważyć, wykrzyknik występuje bardzo często w prawdziwych listach samobójczych, tak samo myślnik, czy nawet nawias. Listy pożegnalne, pomimo swej krótkości, stanowią obiekt analizy językowej, która może służyć do potwierdzenia ich autentyczności. Chociaż zdarzają się teksty, dla których językoznawca może stanąć wobec trudności, w wielu przypadkach możliwa jest ocena autentyczności. Pomocne są porównania z materiałem porównawczym, tekstami potencjalnych autorów oraz analizą korpusów prawdziwych i fałszywych listów pożegnalnych. Jednak, ze względu na wiele czynników wpływających na tekst, ocena autentyczności jest zadaniem skomplikowanym. Podpis, będący punktem odniesienia, często budzi wątpliwości i może być bardziej źródłem pytań niż jednoznaczną cechą autentyczności. W analizie językowej istotne jest uwzględnienie świadomości językowej autorów, którzy, jak wykazują badania, fałszują teksty poprzez pewne cechy (np. ortograficzne błędy czy błędy nosowości), jednocześnie pomijając inne (np. korektę błędów). Wnioski na temat analizowanego tekstu nie powinny opierać się wyłącznie na pojedynczych śladach, lecz wymagają weryfikacji w odniesieniu do innych obserwowanych zjawisk w tekście. Przedstawiona tabela ilustruje, że list pożegnalny składa się z wielu czynników, co powoduje, że obecność jedynie niektórych z nich może budzić wątpliwości. Na przykład w listach sfałszowanych obecność skreśleń i korekt autorskich nie musi być jednoznacznym dowodem autentyczności, gdyż może to wynikać z różnych motywacji. Wnioskowanie na podstawie pojedynczego śladu jest często błędne, a językoznawcy muszą ustalić, która motywacja wpłynęła na powstanie analizowanego tekstu. Pokazuje to także, jak skomplikowane może być wnioskowanie na temat przyczyn obserwowanych cech, jak ilustruje część pracy poświęcona poszukiwaniom cech idiolektalnych w materiale korpusowym. To potwierdza, że krótki tekst, jakim jest list pożegnalny, choć poddawany ocenie autentyczności dzięki odniesieniu do źródeł korpusowych, najczęściej nie stanowi wystarczającego materiału do jednoznacznej identyfikacji nadawcy. Na sam koniec zostawiam Wam krótką tabelkę podsumowująca. źródła https://repozytorium.uni.wroc.pl (pdf listy pożegnalne) https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ee15e77b-a8f7-4d0b-9216-35d20348b2d4 https://suicydologia.org/wp-content/uploads/2016/09/5_Rosa.pdf <333 za grafikę dziękuję @ cutekinia

Cześć! Na początku chciałabym zaznaczyć, że artykuł zawiera zdjęcia plam i śladów krwi, które mogą być dla niektórych nieprzyjemnych widokiem. Jeśli stanowi to dla Ciebie problem, radzę ominąć artykuł. W tym temacie, jak możecie się domyślić, nie ma wszystkich informacji nt. krwi i jej kluczowego wpływu na informacje dotyczące chociażby przebiegu wydarzeń różnych spraw. Jest to jedynie “wierzchołek góry lodowej” wiadomości dla entuzjastów takich tematów. Miłego czytania! Krew na miejscu zbrodni stanowi często centralny punkt analizy, szczególnie w sprawach przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu. Dzięki badaniom genetycznym, powszechnie stosowanym w dziedzinie kryminalistyki, identyfikacja właściciela danej krwi nie stanowi już problemu. Niemniej jednak, samo badanie genetyczne nie zawsze wystarcza do pełnej rekonstrukcji wydarzeń, co sprawia, że analiza mechanizmu powstawania plam krwi staje się niezwykle istotna i kluczowa. Aby zrozumieć, jak analitycy interpretują plamy krwi, należy najpierw zrozumieć podstawowe właściwości krwi. Krew zawiera zarówno ciecz (osocze i surowice), jak i ciała stałe (czerwone krwinki, białe krwinki, płytki krwi i białka). Krew znajduje się w organizmie w stanie ciekłym, a gdy z niego wychodzi, robi to również w postaci cieczy. Chociaż właściwościami przypomina wtedy bardziej emulsję. Jak wie każdy, kto miał skaleczenie lub zadrapanie, krew nie pozostaje płynna przez długi czas. Z biegiem czasu, po różnych zadrapaniach i skaleczeniach, krew zaczyna krzepnąć, tworząc ciemną, błyszczącą, żelową substancję, która po kilku minutach zastyga. Co ważne, samo skapywanie krwi z miejsca skaleczenia jest szczególne i wyjątkowe. Wszystko to za sprawą napięcia powierzchniowego krwi, które wykazuje aż pięciokrotne przewyższenie nad napięciem powierzchniowym wody. W wyniku tego, gdy krew zostaje odseparowana od źródła, na przykład skapuje z rany, przyjmuje ona formę kuli. To właśnie różni krople krwi od kropli wody, która w podobnej sytuacji przybiera kształt łzy. Jeśli chodzi o rozmieszczenie plam względem siebie, analizuje się, czy plamy są rozmieszczone na powierzchniach oddalonych od siebie, czy też układają się liniowo lub tworzą skupiska. Te obserwacje dostarczają istotnych informacji na temat przebiegu zdarzenia. Na przykład, gdy zasięg plam jest obszerny, posiadają one zróżnicowane kształty, układają się w różnych kierunkach, a ich wielkość nie jest duża, może to wskazywać na specyficzną technikę zadawanych ciosów oraz na dynamiczne zmiany pozycji napastnika i ofiary. Zatem analiza śladów krwi może nam oferować szczegółowe informacje, takie jak: - lokalizacja źródła krwi, - jaki rodzaj narzędzia wykorzystano, - liczba zadanych ran, trasa ucieczki, - pozycja lub ruch ofiary (lub napastnika) w trakcie ataku oraz po nim. Plamy krwi przybierają różnorodne kształty, od okrągłych i podłużnych po nieregularne. Ich wygląd zależy między innymi od wysokości i kąta, pod jakim spadły, źródła oraz rodzaju podłoża. W zależności od wysokości spadania, kropla krwi może mieć formę okrągłą o równych brzegach, z licznymi wypustkami lub przybierać “kształt satelitarny”. Kształt plam krwi na papierze, spadających pod kątem 90 stopni z: a) 50cm b) 100cm c) 150cm d) 200cm Wraz ze zmianą kąta uderzenia zmienia się również wygląd powstałej plamy. Kropla krwi uderzająca w gładką powierzchnię pod kątem 90° spowoduje prawie okrągłą plamę; występuje niewielkie wydłużenie, a kolce i wypustki są dość równomiernie rozmieszczone wokół zewnętrznej części kropli. Poniżej 75°, kolce zaczynają stawać się bardziej zauważalne po stronie plamy przeciwnej do kąta uderzenia. Wraz ze zmniejszaniem się kąta uderzenia plama krwi wydłuża się, stając się bardziej eliptyczna, a kolce stają się bardziej dominujące po stronie przeciwnej do kąta uderzenia. Przy bardzo niskich (ostrych) kątach, pojedyncza satelita może oderwać się, tworząc drugą plamę; to charakterystyczna plama w kształcie "wykrzyknika". (obrazek a na dole i u góry obrazek na prawo) (mała mapa legend abyście wiedzieli jak się nazywają plamki i jak wyglądają) Kształt plam krwi spadających z wysokości 20cm, w zależności od kąta padania: a) 10⁰ b) 50⁰ c) 70⁰ d) 90⁰ Jakie informacje daje nam kąt padania krwi? Jeżeli nasze plamy występują w skupiskach to na podstawie ich kształtu możemy dowiedzieć się, gdzie było usytuowane ich źródło na płaszczyźnie i przestrzeni. W praktyce w tym celu stosowane są dwie metody: Analiza obszaru zderzenia - to technika wspomagająca lokalizację źródła krwi na płaszczyźnie. Metoda ta najczęściej znajduje zastosowanie na ścianach lub innych powierzchniach prostopadłych, jak na przykład meble. Przez badania tego rodzaju uzyskujemy informacje dotyczące rozprzestrzeniania się krwi, co pośrednio pozwala z dużym prawdopodobieństwem określić pozycję ofiary – czy była siedząca, stojąca czy leżąca. Tolerowalny zakres błędu przy użyciu tej metody wynosi od kilku do kilkunastu centymetrów, co jest akceptowalne w kontekście rekonstrukcji. W zależności od charakteru podłoża, z którym krew wchodzi w kontakt, przyjmuje ona zróżnicowane kształty, co daje jej znaczną swobodę w prezentacji. Rozważamy kierunek, w którym krople krwi opadają, uwzględniając ich szerokość i długość. Analiza przeprowadzana jest w sposób następujący: wyznaczamy linie pomocnicze wzdłuż co najmniej 5 plam, a punkt, w którym te linie się przecinają, określa obszar zderzenia: Kolejną metodą jest identyfikacja źródła krwi w kontekście przestrzeni. Ta technika pozwala określić miejsce w przestrzeni, z którego krew została „wystrzelona”. Aby to osiągnąć, konieczne jest zlokalizowanie obszaru zderzenia i poprzez analizę długości oraz szerokości plamy, ustalić kąt, pod jakim krew uderzyła. Jak wiadomo, w czasie oględzin ślady krwi mogą mieć postać kałuży, ścieków oraz różnych kropli i wytrysków. Ponadto mogą one występować na różnych powierzchniach, a w zależności od rodzaju podłoża, z którym styka się krew może ona przybierać różne kształty. Wyróżniamy trzy podstawowe typy podłoży: Niechłonne: Krew, stykając się z powierzchnią niechłonną, nie penetruje jej struktury. Przykłady to szkło i metal. Chłonne: W przypadku chłonnej powierzchni, krew ma zdolność wnikania w strukturę, co jest charakterystyczne dla materiałów takich jak papier czy drewno. Mieszane: Powierzchnia mieszana łączy cechy zarówno podłoża chłonnego, jak i niechłonnego, tworząc złożone warunki interakcji z krwią. W podłożach chłonnych, ślady pomimo podobnego naniesienia różnią się wyglądem i dodatkowo ukrywają cechy identyfikacyjne plam krwi, co może uniemożliwić analizę ich powstania. Przeciwieństwem są podłoża niechłonne gdzie ślady krwi zazwyczaj są takie same. Plamy krwi na podłożu chłonnym - dzianina Określenie wyglądu plamy może być szczególnie utrudnione, gdy jest ona na materiale chłonnym i ciemnym. Sprawcy często przy zacieraniu śladów ich nie zauważają z czego doskonale zdają sobie sprawę śledczy. Do ich wykrycia wykorzystuje się podczerwień (IR) – wykonanie zdjęcia przy zastosowaniu odpowiedniego filtra umożliwia wypatrzenie plamy której nie widać gołym okiem. Podział plam krwi i informacje o czym one mogą świadczyć podczas ewentualnej rekonstrukcji zdarzeń. Wytryski krwi Występowanie wytrysków krwi wynika z uszkodzenia naczyń tętniczych, co powoduje wydostanie się krwi pod znacznym ciśnieniem (fot. 6). Zazwyczaj mają one układ promienisty lub liniowy. Wytryski krwi najczęściej obserwuje się na powierzchniach pionowych. Odkrycie wytrysków krwi na miejscu zdarzenia ma szczególne znaczenie, sugerując znaczące uszkodzenie ciała (przerwanie ciągłości tętnicy). Dodatkowo, analiza rozmieszczenia wytrysków pozwala określić kierunek poruszania się rannego, a dynamika ich ruchu, na przykład obniżenie miejsca, gdzie plamy krwi rozmieszczone są na pionowej powierzchni, może wskazywać, że osoba była pochylona. Strumykowate ślady krwi Charakterystyczne ślady strumieniowe krwi powstają na płaskich, nieabsorbujących powierzchniach, nachylonych pod pewnym kątem w stosunku do poziomu, w wyniku swobodnego wycieku krwi z naczyń krwionośnych (fot. 7). W przeciwieństwie do wytrysków krwi, te ślady nie wykazują wyraźnej dynamiki wynikającej z energii nadanej krwi przez ciśnienie tętnicze. Długość śladu strumieniowego zależy od warunków otoczenia, rodzaju podłoża oraz ilości wydobywającej się krwi. W wyższej temperaturze dochodzi do szybszego odparowywania frakcji wodnej osocza, co przyspiesza krzepnięcie krwi i skraca ślad strumieniowy. Również podłoże chłonne (absorbujące) może skrócić ślad poprzez wchłanianie frakcji płynnej. Związek między ilością wyciekającej krwi a długością śladu nie wymaga dodatkowych wyjaśnień. Charakterystyczny ślad strumieniowy zazwyczaj kończy się wyraźnym nawarstwieniem cieknącej krwi. Strugi i kałuże Zbiorniki krwi, czyli kałuże, formują się, gdy na płaską, nieabsorbującą powierzchnię poziomą napłynie większa ilość krwi (fot. 8). Ponadto kilka czy kilkanaście pojedynczych plam okrągłych może łączyć się, tworząc kałużę krwi. Różnice w strukturze podłoża, na którym kałuża się utworzyła, mogą skutkować wyciekiem nadmiaru krwi w formie strug. Kluczowa różnica między strugą a śladem strumieniowym polega na tym, że struga wypływa z kałuży na powierzchni zbliżonej do poziomej, podczas gdy ślad strumieniowy pojawia się na powierzchniach o znacznie większym kącie nachylenia, a cała wyciekająca krew praktycznie przemieszcza się wzdłuż niego, co minimalizuje nawarstwienie krwi na początku śladu (na górze). Zbiorniki krwi, a następnie strugi, kształtują się, gdy ranna osoba krwawi obficie i przez dłuższy czas nie zmienia swojej pozycji względem podłoża, na którym zbiorniki i strugi powstały. Rozpryski krwi W przypadku, gdy narzędzie zabrudzone krwią znajduje się w ruchu, z jego powierzchni mogą oderwać się pojedyncze krople krwi i opadać na otaczające go poziome, pionowe lub skośne płaszczyzny w formie rozprysków (fot. 9 i 10). Ze względu na zazwyczaj niewielką ilość krwi na narzędziu, plamy rozprysków są raczej drobne. Różnią się one od plam okrągłych i wytrysków, gdzie ilość krwi może być znacznie większa, ponieważ pochodzi ona bezpośrednio ze źródła krwawienia. Obecność rozprysków krwi na miejscu zdarzenia jednoznacznie wskazuje, że zadano przynajmniej dwa ciosy: pierwszy spowodował naruszenie ciągłości powłok skórnych, uszkodzenie naczyń krwionośnych i zabrudzenie narzędzia krwią ofiary. W trakcie kolejnych ciosów krople krwi oderwały się od narzędzia. Stykowe (kontaktowe) ślady krwi Stykowe (kontaktowe) ślady krwi powstają wskutek dotyku zakrwawioną powierzchnią innych powierzchni. Powstają wówczas ślady nieregularne, gdy następuje krótkie zetknięcie zakrwawionej powierzchni z podłożem. Sposoby wykorzystania takiego śladu są w kryminalistyce powszechnie znane. Rozpryski postrzałowe Obejmują zarówno rozpryskane cząstki powstałe w wyniku wyjścia pocisku z ciała (forward spatter), jak i te, które powstają w wyniku wejścia pocisku do ciała (back spatter). Rodzaj rozpylonych strzałów będzie zróżnicowany w zależności od kalibru broni, miejsca, w które uderza ofiara, czy pocisk opuszcza ciało, odległości między ofiarą a bronią oraz położenia ofiary względem ścian, podłóg i obiektów. Zazwyczaj rozpylone strzały w kierunku przodu to delikatna mgiełka, a w kierunku tyłu są one większe i stanowią mniej liczne krople. Niewidoczne ślady krwi Niektóre plamy krwi są utajone, co oznacza, że nie można ich zobaczyć gołym okiem. Śledczy mogą używać odczynników chemicznych, takich jak Luminol, do wyszukiwania i fotografowania ukrytych plam krwi. Po spryskaniu krwi Luminol tworzy jasnoniebieską poświatę, reagując z żelazem zawartym w hemoglobinie krwi. źródła: https://ejfs.springeropen.com/articles/10.1186/s41935-021-00224-8 https://www.forensicsciencesimplified.org/blood/principles.html https://en.wikipedia.org/wiki/Bloodstain_pattern_analysis https://en.wikipedia.org/wiki/Bloodstain_pattern_analysis https://steemit.com/polish/@zoltaburza/co-mowi-krew-o-miejscu-zbrodni Slady_biologiczne_-_analiza_mechanizmu_powstawania_plam_krwi__M__Walczuk__M__Bogusz__I__Bogusz__nr_110_!!!! PDF https://kryminalistyka.pl/wp-content/uploads/2019/05/tom17.pdf